Driekoningen 2014

Lezen: Jesaja 60, 1-6 en Matteus 2,1-12

Na deze dienst gaan we via een andere weg naar huis terug. Waarom? Om de sleur te doorbreken. Om te kijken of we dan ook iets anders zien, net als de Wijzen uit het Oosten. Drie waren het er, volgens de traditie, drie, vanwege de drie geschenken. Ze komen uit onbekende streken, en zo verdwijnen ze ook weer. Passanten. Maar het licht hebben ze gezien! Wat hadden ze er veel voor over! De schriftgeleerden, die het konden weten, hebben het licht niet herkend. En Herodes was er bang voor. Alleen de Wijzen durfden te vertrouwen op hun inzicht, dankzij de droom waarin ze werden gewaarschuwd om langs een andere weg naar huis terug te keren.

De droom staat hier tegenover de wetenschap. Hun wetenschap voerde hun naar Jeruzalem, naar de verkeerde koning, Herodes, die alleen maar uit was op macht, en doodsbang was om z’n positie te verliezen. En via een omweg kwamen ze toch nog terecht bij het kind. Hoe vaak komen wij niet juist via een omweg uit bij ons eigenlijke doel?

Dankzij de TomTom hoeven we bijna nooit meer een omweg te maken. Maar we verleren de kunst om kaart te lezen, om ons, letterlijk, te oriënteren in de wereld. Als je dat uitbesteed aan een apparaat, daar afhankelijk van wordt, dan ben je verloren als de TomTom uitvalt. De ANWB heeft het de laatste jaren druk met toeristen in Frankrijk die gestrand zijn omdat de TomTom het niet meer doet. Kaartlezen kunnen ze niet, en ze vallen noodgedwongen terug op de aanwijzingen van een mens.

Waardoor laat ik mij leiden? Door uiterlijke schijn, of door een ideaal? En met ideaal bedoel ik iets waar niet jij alleen, maar de hele wereld beter van wordt. In de aantekeningen van mijn vader vond ik ooit een briefje met daarop de volgende tekst:

Ideals are like stars:
you'll never succeed in touching them.
But like the seafaring man
on the desert of waters
you choose them as your guides
and following them
you'll reach your destiny

Idealen zijn als sterren
’t zal je nooit lukken om ze aan te raken
Maar net als de zeelieden op het eindeloze water
kies je ze als je gids
en zo zul je je bestemming bereiken.

Een ster die straalt in het duister: dat is het beeld van dit feest, van Epifanie, Openbaring, zodat de wereld weet wie Jezus is. Het is niet zo dat vanwege de geboorte van Jezus de wereld in één keer verlicht is, nee daar gaat tijd overheen, en wij worden er bij ingeschakeld: om zélf verder te kijken dan onze neus lang is, te kijken naar de sterren, naar die éne ster die ons de weg wijst.

En elke keer als je de weg kwijt bent, kijk je weer naar boven: o ja, díe kant moet ik op. En hoe de weg op deze aarde er dan uit ziet, dat mogen we helemaal zelf bepalen. En God weet hoe vaak we ons vergissen, de verkeerde afslag nemen, of zelfs de verkeerde kant op gaan. Maar als we ons telkens weer richten op die ster, dan komen we er. Die ster is ons verlangen, en wijst ons de weg in het duister Dat duister kan van alles zijn: macht, economische belangen, maar ook in het klein: conflicten wie de baas is, pesten en kleineren. Uit onmacht hou je je mond maar, uit schaamte, kruip je in je hoekje – ik ben er niet. Maar als je de moed hebt om erover te praten, dan laat je het licht al schijnen in het duister, dan komt er een oplossing in zicht. Moeilijk, als je geen prater bent, maar iedereen kan het leren.

De koningen uit het Oosten hadden de moed om een ster te volgen, en ze hadden de moed om naar hun droom te luisteren. Als gemeente hebben we ook naar een droom geluisterd, en een nieuwe kerk neergezet. Het is niet de eerste droom, en hopelijk ook niet de laatste. Ik wens ons allemaal toe dat wij durven te luisteren naar dromen en idealen, dat wij andere wegen durven te gaan dan de gebaande paden, om het licht te volgen dat iedere mens verlicht!

Ds.Ignace Frénay